“Ze komen alleen maar halen… gebruiken, ze voegen niets toe”.

Boosheid en diepe verontwaardiging klinkt door in haar stem.

De ‘tailor’ woont in een kleine studio vlak bij de ingang van de Bostan (markt-tuin) in de wijk Kuzguncuk in het district Üsküdar. De Bostan is langzaam veranderd in een collectieve volkstuin en sluit hiermee beter op de veranderende leefomgeving van de bewoners. De boosheid gaat over de inwoners van ‘de ander kant’ die in de weekenden massaal oversteken en de openbare tuinen overspoelen. Haar verontwaardiging gaat over dat ze niet aansluiten op de community, maar wel zorgen voor een snelgroeiende structuur van koffietentjes, winkeltjes, sap-barretjes, commerciële startups … die nu een nieuwe sfeer in de wijk beginnen te typeren.

De Unie

Met het bezoek aan de ‘tailor’ ronden we onze dag in Üsküdar aan de Aziatische kant van Istanbul af. In de ochtend waren we op bezoek bij de districtleiding en hoorden over de ambities en de plannen. Vervolgens zijn we op bezoek bij de Unie, een actieve groep bewoners in de hoog tegen de heuvel gelegen ‘gecekondu’ (sloppen). De Unie is gericht op een gemeenschappelijk verweer en het voorkomen dat de bewoners tegen elkaar opgezet en uitgespeeld worden. De huizen zijn van migranten, die hun huizen vaak zelf bouwden en steeds weer konden uitbreiden door het gebrek aan regelgeving. Vanuit de locatie is er een schitterend uitzicht op de Bosporus. Het gebied staat hierdoor onder heftige druk. Het gesprek leert ons de veranderende informele karakter en hoe de oude migranten nu bespeeld worden in het harde spel van stadsvernieuwing.

Gentrificatie

Na het bezoek liepen we vanuit Kurucesme naar beneden naar het opkomende deel vlak bij de Bosporus. Nog nooit heb ik het begrip gentrificatie zo intens ervaren. In de lange doorlopende lijn van de straat voel en zie je de verkleuring plaatsvinden. We brengen een bezoek aan een creatieve kleermaakster, die op de hoek bij de Bostan woont.

The tailor

Het beeld dat de ‘tailor’ schetst is het klassieke beeld van gentrificatie; de verdringende kracht, die oorspronkelijke bewoners eruit drukt en zo plek biedt aan duurder, groter en meer… om na verloop van tijd weer terug te keren naar waar het begon.

De ‘tailor’ verhaalt over waar het volgens haar mee begon; de vernieuwing van de straat. Daarmee vallen er charmante rauwe randjes weg en ontstaat de uitnodiging voor andere om te proeven van de unieke en gemoedelijke sfeer. Dat dit mechanisme zichzelf te niet doet hoort bij de karakteristiek. De ‘tailor’ woont in een kleine studio; woon- en werkruimte gecombineerd. Ons reisgezelschap vult de ruimte… er zijn niet genoeg stoelen.

Herkenning

In haar interieur vind ik herkenning.

Bij het leeghalen van het ouderlijk huis nam ik uit de ladekast vol met naaigerei een paar van de houten klosjes mee, waarop in verschillende kleuren nog het garen. Opeens zie ik mijzelf weer zitten aan de andere kant van de tafel. Tegenover mijn moeder die druk in de weer is met haar naaimachine. Het breken van de draad, het opnieuw opspannen, het er uithalen van de spelden… het snorren van de machine.